ĐAU NỬA ĐẦU

Đại cương:

Bệnh Đau nửa đầu (Migraine), là bệnh nhân chỉ đau nửa đầu bên trái hoặc đau nửa bên đầu phải phải. dân gian thường gọi là bệnh “ thiên đầu thống”

Thay đổi về tâm lý (stress) là nguyên nhân thường gặp nhất. Ngoài ra bệnh còn khởi phát do các nguyên nhân như: thay đổi về nội tiết ở phái nữ (tuổi dậy thì, đến kỳ kinh nguyệt, thời kỳ tiền mãn kinh...), sau khi dùng một số loại thực phẩm nhất định (chocolate, phô mai, thức ăn lạnh như kem, chất kích thích như thuốc lá, rượu, cà-phê, ớt...), mắc bệnh lý mạn tính (tăng huyết áp, bệnh hô hấp, bệnh tiêu hoá, rối loạn giấc ngủ, dinh dưỡng kém, sau chấn thương sọ não...), dùng thuốc (ngừa thai, thuốc kháng histamin...), môi trường thay đổi (thay đổi thời tiết, ánh sáng, âm thanh lớn, nhạc kích động, mùi của chất bay hơi hay chất thải..), di truyền, sau gắng sức

80% bệnh nhân lên cơn đau nửa đầu không có triệu chứng báo trước. Cơn đau thường đến từ từ, nhưng mỗi lúc một nặng thêm, nối tiếp từ cơn này đến cơn khác khiến người bệnh có cảm giác đầu muốn nổ tung. Cơn kéo dài 2-4 giờ, nhưng cá biệt có thể kéo dài vài ngày. Đau mạnh ở một hay cả hai bên đầu khiến bệnh nhân buồn nôn và nôn, mệt mỏi, dễ cáu kỉnh. Trong cơn đau, sắc mặt bệnh nhân xanh tái, da lạnh, nổi gai ốc, người bệnh có cảm giác thái dương như giãn căng ra, mạch máu ở thái dương nẩy đập theo nhịp tim, nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng, ảo giác như thấy các đường ziczac và ánh sáng loá. Cơn đau tăng lên khi gắng sức, khi tiếp xúc với ánh sáng, tiếng động mạnh, giảm đi khi nghỉ ngơi yên tĩnh trong bóng tối và khi chườm lạnh hoặc day hai bên thái dương. Ngoài ra, nhiều bệnh nhân khi đau đầu rất nhạy cảm với mùi, có khi họ còn ngửi thấy mùi lạ. Sau cơn đau: một số dấu hiệu của nhức đầu migraine (như chán ăn, giảm khả năng tập trung hay mệt mỏi) có thể kéo dài một thời gian sau khi cơn đau biến mất.người bệnh thường đi tiểu nhiều, mệt mỏi, trạng thái bồn chồn khó tập trung tư tưởng. Bệnh thường xuyên tái phát ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống sinh hoạt của bệnh nhân.

20% bệnh nhân có những dấu hiệu báo trước như: mệt mỏi, bứt rứt, dễ cáu gắt, hay ngáp vặt, rối loạn thị giác như thấy các ám điểm, những hoa văn hay tia sáng, ánh sáng nhiều màu sắc hoặc giảm thị lực ở một bên, ngứa ran ở cánh tay hoặc chân, rối loạn tiêu hóa (chán ăn, chướng bụng, đầy hơi hoặc đôi khi lại ăn rất ngon miệng) kèm theo với những thay đổi về khí sắc như trầm cảm, lo âu, buồn rầu, mất ngủ, bồn chồn; bệnh nhân rất dễ bị kích thích và cáu gắt vô cớ, rối loạn cảm giác và ngôn ngữ. Các triệu chứng này cũng có thể xuất hiện trong cơn đau đầu.

Đôi khi cơn đau đầu biểu hiện bằng những triệu chứng kịch phát về thần kinh, tâm thần, như hoang tuởng, ảo giác cấp tính… Cũng có những bệnh nhân dau nửa đầu kèm theo mất ý thức, liệt mặt, liệt nửa người giống như triệu chứng của tai biến mạch máu não.

Những người bị chứng đau nửa đầu không chỉ bị cơn đau hành hạ, mệt mỏi, hạn chế nghiêm trọng các hoạt động hàng ngày mà lâu ngày, chứng bệnh còn dẫn đến những hậu quả nguy hại khác cho sức khoẻ như: Trầm cảm, Nguy cơ đột quỵ, Ảnh hưởng đến thị giác (thiếu máu não chóng suy thoái võng mạc)

Hiện thời tây y chỉ có thuốc trị cơn đau, chưa có thuốc trị dứt điểm

Căn cứ các triệu chứng bệnh, phòng khám Nguyễn Hữu Toàn (ttcb) chia bệnh ra các thể Do phong, phong hoả nội động, phong nhiệt đàm, can uất, can phong, hàn đàm ứ huyết để điều trị. Kết quả lâm sàng cho thấy nhiều người đã khỏi bệnh qua nhiều năm không thấy tái phát

Điều trị:

Đau nửa đầu do Phong

Triệu chứng: Đau nửa đầu tái phát nhiều lần không khỏi, gặp gió thì đau tăng,

Pháp: Sơ phong chỉ thống

Bài thuốc: Thiên đầu thống hiệu phương

Đau nửa đầu phong		Phòng phong	6	Màn kinh	8	Bạc hà	6
Xuyên khung	10	Độc hoạt	6	Bạch chỉ	9	Tế tân	3

Nếu đau nặng dùng bài Thiên đầu thống phương

Đau nửa đầu phong 2		Toàn yết	60	Thuyền thoái	3	Đại ngô công	3con

Hai vị trên tán bột mịn mỗi lần dùng 3g sắc Thuyền thoái lấy nước chia làm 3 lần uống ngày 3 lần

Đau nửa đầu do  Nhiệt:

Nguyên nhân: Phong tà hoả nhiệt làm nghẽn trệ mạch lạc,

Triệu chứng: Đau nửa đầu hễ gặp nóng, hễ gặp nhiệt là bệnh đau kịch liệt gặp lạnh dễ chịu có kiêm chứng tâm phiền, đắng miệng, tiểu tiện vàng

Bài: Không bạch tán

Đau nửa đầu nhiệt

Đau nửa đầu nhiệt		Xuyên khung	15	Hoàng cầm	15	Bạch chỉ	15

Đầu thống thuộc huyết hư gia: Kỉ tử 15, bạch Cúc hoa 6

Can phong quấy rối lên trên huyết áp cao gia: Câu đằng 30, thạch quyết minh 30, Ngưu tất 15,

Đàm trọc không hoá được gia: Đởm nam tinh 9, hoặc mông thạch 15

Đau nửa đầu do  Phong hoả nội động

Triệu chứng: Đau nửa đầu kiêm chứng miệng đắng và khô, đau đầu lan toả tới má và răng, nặng hơn thì các cơ vùng mặt co kéo, đó là phong nhiệt uất hoả ở can kinh gây nên

Pháp: Khu phong thanh nhiệt chỉ thống chỉ kinh

Dùng bài: Trị liệu tam thoa thần kinh phương

Đau nửa đầu phong hoả nội động

Đau nửa đầu phong hoả nội động		Sinh Thạch cao	30	Cát căn	15	Câu đằng	12
Màn kinh	12	Ngô công	3 con	Hoàng cầm	10	Kinh giới tuệ	10
Thương nhĩ tử	12	Toàn yết	6	Sinh địa hoàng	10

Nếu đau mắt nặng gia tang diệp, Cúc hoa,

Đau răng gia tế tân, Sinh địa, Ngưu tất

Nếu kiêm thêm chứng tâm phiền nóng nẩy dễ cáu giận, choáng váng là âm hư can hoả

Đau nửa đầu phong hoả nội động 3

Đau nửa đầu phong hoả nội động 3		Bạch thược	30	Sinh Mẫu lệ	30	Đan sâm	15
Cam thảo	15

Đau nửa đầu do Phong nhiệt đàm

Nguyên nhân: Phong nhiệt đàm ứ công lên trên

Triệu chứng: Đau nửa đầu kiêm chứng miệng đắng và nhớt, xu thế đau dữ dội, tâm phiền khát nước, mặt và lưỡi đỏ, mạch phù hồng hoạt sác

Pháp: Trừ phong thanh nhiệt hoá đàm tán ứ

Bài thuốc: Thanh hoá tán thiên thang (Lưu bảo hoà, y sư cn trung y học viện tỉnh Hà bắc)

Đau nửa đầu phong nhiệt đàm

Đau nửa đầu phong nhiệt đàm		Chi tử	12	Toàn yết	6	Kinh giới	10
Cương tằm	60	Phòng phong	10	Bán hạ	6	Cúc hoa	15
Cát cánh	6	Hoàng cầm	10	Xuyên khung	6	Địa long	60
Khương hoạt	60	Nhũ hương	10	Mộc qua	12	Hồng hoa	10

Đau nửa đầu do Can uất

Nguyên nhân: Can uất khí trệ hoá hoả thành dương xông lên đầu mặt gây ra

Triệu chứng: Đầu choáng váng, miệng đắng, sườn đau, mạch huyền

Pháp: Sơ can giải uất hành huyết khu phong

Bài: Trị thiên đầu thống nghiệm phương

Đau nửa đầu can uất 1

Đau nửa đầu can uất 1		Cảo bản	12	Bạch chỉ	12	Qui xuyên	15
Câu đằng	15	Màn kinh	12	Xuyên khung	12	Thạch QM	15

Kiêng ăn đồ cay nóng tránh cáu giận

Châm cứu: Tả các huyệt ngoại quan, Dương lăng tuyền, thái dương, Đầu duy

Hoặc bài sơ can lý khí hoạt huyết phương trị thiên đầu thống phương (Trịnh kim phúc Y sư phó cn viện nghiên cứu trung y TQ)

Đau nửa đầu can uất 2

Đau nửa đầu can uất 2		Sài hồ		Hoàng cầm		Qui đầu
Cát căn		Phòng phong		Cam thảo		Chỉ sác
Xuyên khung		Xích thược		Bạch chỉ		Ngưu tất

Đau nửa đầu do Can phong

Triệu chứng: Đau dữ dội, đau nửa bên đầu tới vùng lưỡi, ăn uống và nói cũng đau, đầu choáng váng, mặt đỏ, có những cơn đau như chớp giật.

Pháp: Bình can dẹp phong hoạt huyết thông lạc

Bài thuốc: hoạt huyết chỉ thiên đầu thống 

Đau nửa đầu can phong

Đau nửa đầu can phong		Xuyên khung	10	Bạch thược	15	Cúc hoa	10
S Mẫu lệ	15	Bạch chỉ	10	Xích thược	15	Cương tằm	10
Địa cốt bì	15	Toàn yết	6	Ngưu tất	15

Mặt đỏ đau nhấm nhói chủ yếu gia Hạ khô thảo 30, Câu đằng 30, thạch quyết minh 30

Mặt nhợt sợ lạnh đau co rút gia tế tân 6, chế phụ phiến 10

Đau nửa đầu do Hàn đàm ứ huyết

Triệu chứng: Ưa trườm nóng, không khát, rêu trắng mỏng nhuận, mạch phù huyền

Pháp: Khu phong tán hàn trừ đờm ứ

Bài thuốc: Thanh hoá tán thiên thang (lưu bảo hoà y sư chủ nhiệm y học viện hà bắc)

Đau nửa đầu hàn đàm ứ huyết

Đau nửa đầu hàn đàm ứ huyết		Chi tử	12	Toàn yết	6	Kinh giới	10
Cương tằm	60	Phòng phong	10	Bán hạ	6	Cúc hoa	15
Cát cánh	6	Hoàng cầm	10	Xuyên khung	6	Địa long	60
Khương hoạt	60	Nhũ hương	10	Mộc qua	12	Hồng hoa	10

Giảm nhẹ cơn đau nửa đầu:

Đối với phụ nữ đau nửa đầu, liệu pháp hormone có thể giúp giảm cơn đau nửa đầu có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt của họ.
Thay đổi lối sống: ăn chế độ ăn lành mạnh và giữ cho cân nặng của bạn dưới tầm kiểm soát.
Những người béo phì thường có khuynh hướng dễ bị đau nửa đầu hơn.

Không dùng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá …

Nếu trong cuộc sống không thể tránh khỏi stress, bạn hãy học cách khắc phục nó tốt hơn. Hãy học cách thư giãn và ngủ tốt hơn.
Tập thể dục thường xuyên, đi bộ hay bơi lội có thể giúp giảm cơn đau nửa đầu.

Khi bị đau, bạn hãy cố nghỉ ngơi trong một căn phòng tối và mát hay đi tắm dưới vòi sen. Đắp khăn lạnh lên trán cũng có thể giúp giảm nhẹ sự khó chịu. Một ly nước bổ dưỡng, mátxa cổ, sau gáy và cơ… cũng có thể có ích cho bạn.