MAI HẠCH KHÍ – LOẠN CẢM HỌNG

Đại cương

Loạn cảm họng là gì?

Loạn cảm họng còn được gọ là dị cảm họng (đông y gọi là mai hạch khí) là hiện tượng người bệnh có dị vật mắc lại ở vùng họng (giống như hóc xương) hoặc có một u nhú phát triển gây chèn ép vùng họng (ám ảnh sợ ung thư). Tuy nhiên, cảm giác chủ quan này chỉ xuất hiện khi nuốt nước bọt, ngược lại khi ăn uống lại hoàn toàn bình thường, không bị vướng hay nghẹn ở họng. Loạn cảm họng là hội chứng dễ bị chẩn đoán nhầm với những bệnh về đường hô hấp trên.

Nguyên nhân

Loạn cảm họng thường do 2 nhóm nguyên nhân chính gây ra:

Nguyên nhân thường gặp

- Người bệnh có bệnh lý về: viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày, viêm xoang mãn, bệnh rối loạn nội tiết thời kỳ tiền mãn kinh.

- Loạn cảm họng do nguyên nhân tâm lý, strees

Nguyên nhân ít gặp:

- Loạn cảm họng do bất thường khi giải phẫu làm mỏm trâm dài

- Người bệnh có bất thường ở thanh quản

- Cơ nhẫn họng co thắt

- Do thiểu năng tuyến giáp

- Nguyên nhân viêm khớp thái dương hàm

- Do viêm đau dây thần kinh số IX và bệnh lý hoang tưởng.

Triệu chứng

Loạn cảm họng thường có 1 số triệu chứng như:

- Cảm giác vướng ở họng (như có gì đó mắc ở họng, giống với cảm giác hóc xương cá)

- Đau rát họng hoặc đau góc hàm, đau trước cổ, đau 2 bên cổ khi nuốt nước bọt, khi ăn hoặc uống thì không có hiện tượng này.

- Thỉnh thoảng có kèm cảm giác ngứa họng, đau mỏi cổ, tê vai gáy, ợ hơi, đầy bụng, ăn kém ngon, trầm cảm hoặc cảm thấy tức ngực...

Triệu chứng không đặc hiệu dễ nhầm lẫn với nhứng bệnh khác

Chẩn đoán

Do triệu chứng của loạn cảm họng dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý tai, mũi, họng do đó để chẩn đoán chính xác bệnh bên cạnh việc hỏi tiền sử bệnh, bác sĩ cần khám miệng và họng, khám mũi xoang để loại trừ, tiến hành nội soi dạ dày để xác định nguyên nhân gây bệnh.

Đối tượng có nguy cơ cao bị loạn cảm họng

- Phụ nữ ở độ tuổi 40 - 50 tuổi (phụ nữ độ tuổi tiền mãn kinh.

- Nam giới thường xuyên hút thuốc lá, uống bia rượu.

- Người có bệnh viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày.

- Người bị viêm amidan mãn.

Tây y điều trị loạn cảm họng

Trường hợp loạn cảm họng không rõ nguyên nhân thì điều trị chủ yếu là phương pháp điều trị nội khoa bao gồm các thuốc giảm viêm, phù nề kết hợp với các loại thuốc giảm đau, thuốc an thần, đồng thời bổ sung nội tiết tố nữ ở phụ nữ mãn kinh... sẽ được xem xét.

Trong trường hợp nguyên nhân gây ra loạn cảm họng là viêm amidan mãn tính, dài mỏm trâm...bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật loại bỏ nguyên nhân gây bệnh.

Đông y điều trị loạn cảm họng - mai hạch khí

Loạn cảm họng đông y gọi là mai hạch khí. Nguyên nhân gây bệnh thường do tình chí uất kết, đờm khí ngưng trệ ở họng gây nên.

Chứng trạng chung: Họng không sưng nhưng khi nuốt vào có cảm giác như có vật gì vương vướng, giống hình hạt mơ (ô mai – mai hạch), khạc không ra, nuốt không xuống.

Sách ‘Xích Thủy Huyền Châu - Yết Hầu) viết: “ Chứng Mai hạch khí, trong họng như có vật cứng”.

Sách ‘Cổ Kim Y Giám’ (mục Mai Hạch Khí) viết: “Chứng mai hạch khí, trong họng bị vướng, khạc không ra, nuốt không xuống, giống như hình hạt Ô mai”.

Nữ giới 30 - 50 tuổi dễ mắc bệnh hơn.

Triệu chứng:

Trên lâm sàng thường gặp hai loại sau:

Can khí uất trệ

Triệu chứng: Tự cảm thấy trong họng như có vật gì lạ hoặc có cái gì vướng, khạc không ra, nuốt không xuống, tinh thần uất ức, không ăn uống được, ngực đầy, hông sườn đầy trướng, mỗi khi tức giận thì bệnh khó chịu hơn, lúc nhẹ, lúc nặng, lưỡi đỏ nhạt, rêu lưỡi trắng nhạt, mạch Huyền. Kiểm tra vùng họng không thấy có gì khác thường.

Điều trị: Sơ Can, hành khí, giải uất.

Phương thuốc: Dùng bài Việt Cúc Bảo Hòa Hoàn gia vị

Can uất tỳ hư

Triệu chứng: Tự cảm thấy trong họng có vật gì vướng, tinh thần uất ức, hay tức giận, suy nghĩ, gầy ốm đi, kinh nguyệt không đều, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng nhạt, mạch Huyền Tiểu, có lực. Kiểm tra họng không có gì bất thường.

Điều trị: Sơ Can, giải uất, lý khí, kiện Tỳ.

Phương thuốc: Dùng bài Tiêu Dao Tán gia vị hợp bán hạ hậu phác thang

Âm hư

Triệu chứng: Bệnh nhân có cảm giác có đờm vướng họng, tim đập nhanh hồi hộp, đôi khi có cơn khó thở miệng ríu họng khô, người gầy hai gò má đỏ, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế vô lực

**************************************