SẢN HẬU KINH CHỨNG

Chế độ ăn uống kiêng kị cho phụ nữ cho con bú

Đại cương

Sau khi sinh bị cấm khẩu không nói được, gáy và lưng cứng, cơ thể cong ưỡn lên, tay chân co rút, gọi là ‘Sản Hậu Phát Kinh’, ‘Sản Hậu Kinh Phong"

Tương đương chứng Sản Giật Sau Khi Sinh của YHHĐ.

Nguyên Nhân

Chủ yếu do sau khi sinh mất nhiều huyết, huyết hư không dưỡng được Can khiến cho Can phong nội động hoặc bên trong đang bị huyết hư kèm bên ngoài phong tà xâm nhập vào gây nên bệnh.

Nguyên tắc điều trị

Khi điều trị, nên chú ý đến nguyên nhân sản hậu mất máu quá nhiều. Dù thấy chứng trạng phong nhưng cũng nên theo hướng điều trị ‘Trị phong tiên trị huyết, huyết hành phong tự diệt’. Nên dùng bài Thập Toàn Đại Bổ để đại bổ khí huyết, hoặc dùng bài Hoa Đà Dũ Phong Tán, Đương Quy Tán… Cũng có khi do phong bên ngoài sinh ra chứng đờm thấp, đờm nhiệt, có thể dùng Thiên Ma Tán, Lục Thần Thang, Tăng Tổn Sài Hồ Thang… Nếu thấy đầu lắc lư, thở khò khè, mồ hôi ra nhiều, hai tay quờ quạng, đó là chân khí đã tuyệt, chỉ còn tà khí, đó là triệu chứng xấu.

Điều trị

Huyết hư:

Triệu chứng: Gáy cứng, lưng cong lên, hàm cứng chặt, miệng mắt mấp máy, tay chân co giật, hai bàn tay nắm chặt, da khô, mạch Huyền Tế mà Khẩn.

Điều trị: Dưỡng huyết, ích khí, hòa doanh, thoái nhiệt.

Phương thuốc: Dùng bài. Bát Trân Thang gia giảm

		Đẳng sâm	16	Bạch truật	12	Bạch linh	12
Cam thảo	6	Qui đầu	12	Thục địa	20	Bạch thược	12
Xuyên khung	8	Hoàng kỳ	12	Địa cốt bì	8

Nếu huyết hư, âm suy, biểu hiện sốt về chiều, hai gò má đỏ, khát, thích uống, tiểu ít, nước tiểu vàng, táo bón. Lưỡi hơi đỏ, mạch Tế Sác.

Điều trị: Tư âm, dưỡng huyết, thanh nhiệt.

Phương thuốc: Dùng bài Nhất Âm Tiễn gia giảm (Cảnh Nhạc Toàn Thư):

		Sinh địa		Bạch thược		Mạch môn
Thục địa		Tri mẫu		Địa cốt bì		Cam thảo
Bạch vi

Nếu thiên về khí hư biểu hiện gáy và lưng cứng, cơ thể cứng, tay chân lạnh, thở khò khè, mồ hôi tự ra, miệng hé mở, mắt hơi mở, tay chân duỗi thẳng, mạch Phù Đại không lực, nhất là ở bộ Xích. Đó là khí hư muốn thoát. Cho uống ngay bài Sâm Phụ Thang tăng gấp đôi Nhân sâm.

Nếu khí huyết đều hư: Cơ thể bỗng nhiên cứng, lạnh, ngã, ưỡn cong người lên, hàm răng cắn chặt, tay chân run giật, sắc mặt xanh nhạt, úa vàng, tay chân lạnh, thở khò khè, ra mồ hôi, tiểu không tự chủ, lưỡi nhạt, không rêu, mạch Hư, Tế, nên dùng bài Thập Toàn Đại Bổ Thang.

Huyết ứ:

Triệu chứng: Sau khi sinh, phát nóng lạnh, sản dịch không ra hoặc ra ít, mầu đỏ tươi có cục, bụng dưới đau, không thích ấn vào, lưỡi đỏ tối hoặc có điểm ứ huyết, mach Huyền Sáp không lực.

Điều trị: Hoạt huyết, khứ ứ, hòa doanh, trừ nhiệt.

Phương thuốc: Dùng bài huyết phủ trục ứ thang.

		Qui xuyên	12	Xích thược	15	Ngưu tất	12
Đào nhân	16	Xuyên khung	6	Cát cánh	6	Cam thảo	4
Hồng hoa	12	Sinh địa	12			Chỉ sác	8

Ngoại Cảm:

Triệu chứng: Sau khi sinh phát sốt, sợ lạnh, đầu đau, cơ thể đau, nghẹt mũi, sổ mũi, ho, rêu lưỡi trắng nhạt, mạch Phù Khẩn.

Điều trị: Dưỡng huyết, khứ phong, tán hàn, giải biểu.

Bài thuốc: Kinh Phòng Tứ Vật Thang (Y Tông Kim Giám):

		Kinh giới		Phòng phong		Xuyên khung
Qui đầu		Bạch thược		Địa hoàng		Tô diệp

Cảm nhiễm tà độc:

Triệu chứng: Sau khi sinh phát sốt, ớn lạnh hoặc sốt cao, lạnh run, bụng dưới đau, không thích ấn vào, sản dịch lúc đầu ra nhiều sau đó bị gián đoạn rồi ít, mầu đỏ tối hoặc giống như mủ, mùi hôi, tâm phiền không yên, khát, thích uống, tiểu ít, nước tiểu đỏ, táo bón, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, khô, mạch Sác có lực.

Điều trị: Thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, hóa ứ.

Phương thuốc: Dùng bài Giải Độc Lương Huyết Thang (Y Lâm Cải Thác):

		Liên kiều		Cát căn		Sài hồ
Chỉ sác		Qui đầu		Xích thược		Sinh địa
Hồng hoa		Đào nhân		Cam thảo		Ngân hoa
Hoàng cầm

Nếu sốt cao không giảm, ra nhiều mồ hôi, phiền khát muốn uống, mạch Hư Đại mà Sác đó là chứng nhiệt thịnh làm tổn thương tân dịch.

Dùng bàiDùng bài Bạch Hổ Gia Nhân Sâm Thang (Thương Hàn Luận):

		Thạch cao		Tri mẫu		Ngạch mễ
Cam thảo		Nhân sâm

Tham khảo thêm về bệnh hậu sản

Sản hậu phát sốt, thuốc chữa bênh sản hậu phát sốt...

Sót nhau, thuốc chữa bênh Sót nhau...

Sản hậu trướng bụng, thuốc chữa bênh Sản hậu trướng bụng ...

Sản hậu đau khắp mình, thuốc chữa bênh Sản hậu đau khắp mình...

Sót nhau sau khi sinh, thuốc chữa bênh sót nhau sau khi sinh...

Các vị thuốc chữabệnh sản hậu

Tác dụng của Xuyên khung chữa trị bệnh sản hậu...

Tác dụng của Bạch đậu khấu trị sản hậu...

Tác dụng của Bạch truật chữa sản hậu...

Tác dụng của Đỗ trọng chữa bệnh sản hậu ...

Tác dụng của Bồ hoàng chữa bệnh sản hậu ...

Tác dụng của Ðào nhân. chữa bệnh sản hậu...

Tác dụng của Hậu phác chữa bệnh sản hậu...

Tác dụng của khương hoạt chữa bếnh sản hậu ...

Tác dụng của Diên hồ sách chữa bệnh sản hậu ...

Tác dụng của Linh dương giác chữa bệnh sản hậu ...

Tác dụng của Huyền sâm chữa bệnh sản hậu ...

Tác dụng của Ma hoàng chữa bệnh sản hậu ...

******************************